Jean Pierre Dantan – sąsiad Fryderyka Chopina ze Square d'Orléans

Obserwator życia współczesnego

Jean-Pierre Dantan pierwsze lekcje rzeźby pobierał u swojego ojca. Od 1823 roku razem ze starszym bratem Antoinem Laurentem (Dantan  l'Aîné – Dantanem starszym) studiował w École des Beaux-Arts u François-Josepha Bosio. Od początku swojej twórczości interesował się portretami i tematami związanymi z życiem współczesnym

Jego specjalnością stały się niewielkich rozmiarów popiersia, ukazujące społeczeństwo romantycznego Paryża, swoisty Panteon ówczesnych sław: dziennikarzy, muzyków, ludzi teatru, pisarzy i malarzy. Największą sławę przyniosły mu portrety humorystyczne, rzeźbiarskie karykatury (portraits-charges). Drugą częścią jego twórczości były wizerunki tworzone w konwencji poważnej i realistycznej (portraits serieux). Często zresztą ta sama osoba była przez niego ukazywana na obydwa sposoby. Portretom humorystycznym towarzyszył zazwyczaj umieszczony na cokole rebus, pozwalający rozszyfrować tożsamość portretowanego. Już około roku 1832 jego prace były szeroko znane, a do ich popularności przyczyniło się znacząco wydawnictwo z 1833 roku zatytułowane Dantanorama, będące zbiorem litografii ukazujących dzieła rzeźbiarza opatrzone komentarzami. 

Powtarzane wielokrotnie w celach komercyjnych popiersia były sprzedawane między innymi przez braci Susse, których magazyn znajdujący się w pasażu des Panoramas w Paryżu przyciągał tłumy ciekawskich, pragnących oglądać, komentować i kupować prace artysty. Literacki opis emocji, jakie budziły prezentowane tam popiersia pozostawił Paul de Kock w powieści La Pucelle de Belleville (1834).

Adres artystów - Square d'Orléans w Paryżu

Na początku lat 30. Dantan zamieszkał przy Square d’Orléans i tam również prezentował swoją twórczość. Najpierw w pracowni, następnie w specjalnie w tym celu zaaranżowanej przestrzeni nazywanej „Musée Dantan” publiczność mogła podziwiać jego dzieła, ale również zamawiać odlewy humorystycznych lub poważnych portretów prezentowanych sław. Dokładny opis atelier artysty, wystroju mieszkania i sposobu prezentacji dzieł pozostawił Eugène Guinot w artykule Chez Dantan (1852).

Sąsiadem Dantana był od 1842 roku Fryderyk Chopin. W 1841 roku rzeźbiarz wykonał jego popiersie w formule „poważnej”. Zdobyło ono dużą popularność i było powtarzane w wielu egzemplarzach. Chopin wspominał ten portret w korespondencji z przyjacielem Julianem Fontaną w listach z połowy czerwca i 25 sierpnia 1841 roku. W zbiorach Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie znajduje się między innymi cynowy odlew dzieła wykonany przez zakład Karola Juliusza Mintera.

Po wyprowadzce Chopina ze Square d’Orléans w 1849 roku, Jean-Pierre Dantan powiększył swoje mieszkanie o część dawniej zajmowaną przez kompozytora.

Album Dantana

Dantan, miłośnik i znawca muzyki, przyjaźnił się z Hectorem Berliozem, był bywalcem muzycznych salonów Paryża. Jego znajomość tego środowiska pogłębiła się jeszcze po przeprowadzce na Square d’Orléans, gdzie jego sąsiadami, oprócz Chopina, byli między innymi tacy muzycy jak Pierre-Joseph Zimmermann, Antoine Marmontel, Alkan, Pauline Viardot. Pamiątką muzycznych fascynacji i przyjacielskich relacji z tym środowiskiem jest przechowywany w zbiorach Biblioteki Narodowej Francji, należący do rzeźbiarza album zawierający 83 autografy muzyczne. Wśród nich znajduje się również wpis Fryderyka Chopina. Autograf opatrzony datą „Paris, 16 Juin 1841”, z dedykacją oraz podpisem zawiera fragment Etiudy f-moll. Inny autograf tej Etiudy (MC/188)znajduje się w zbiorach Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie.

Napisane w lutym 2024 r.