.png){kind=logo}
.png){kind=logo}
Młodość i początki pasji orientalistycznej
Wojciech Kazimirski urodził sie w Korchowie, koło Lublina, w 1807 r., w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Otrzymał staranne wykształcenie i od dziecka wykazywał zainteresowanie językami obcymi. Maturę uzyskał w liceum lubelskim, wówczas zwanym Szkołą Wojewódzką, po czym studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Po ukończeniu studiów w 1827 r., przez pewien czas pracował jako prawnik, lecz wkrótce całkowicie poświęcił sie swojej pasji - językom obcym. W 1828 r. rozpoczął studia hebraistyki na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem włoskiego duchownego i orientalisty Luigiego Chiariniego. Dzięki wsparciu hrabiego Tytusa Działyńskiego, który go objął swoim mecenatem, w 1829 r. udał się do Berlina, gdzie na tamtejszym uniwersytecie studiował filozofię u Georga Hegla i filologię u Franza Boppa. Zainteresował się wtedy literaturą indyjską, ucząc się sanskrytu, języka bengalskiego, a także arabskiego i perskiego.
Zaangażowanie patriotyczne dla Polski
Podczas pobytu w Berlinie czytał Koran i ukończył przekład bajek Lokmana Przypowieści Lokmana Mądrego.
Wybuch powstania listopadowego 1830 r. przerwał jego karierę akademicką. Kazimirski zdecydował się powrócić do Warszawy, aby, wraz ze swoim mentorem Joachimem Lelelwelem, wspierać działania na rzecz odzyskania niepodległości. Odegrał czynną rolę jako publicysta Powstania, przywódca rebelli 15 sierpnia 1831 r. i inicjator zamachu stanu na generała Henryka Dembińskiego. Po upadku Powstania, zmuszony do emigracji, wyjechał do Francji i osiadł w Paryżu w 1831 r. Dzięki finansowemu wsparciu księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, podjął studia arabistyki i perskiego w Collège de France oraz w Szkole Języków Orientalnych pod okiem Sylvestre’a de Sacy.
Istotny wkład do orientalistyki
W 1839 r. wraz ze Stanisławem Roplewskim opracowal słownik francusko-polski i polsko-francuski, zwanym Słownikiem Emigracji (Dictionnaire de l’Émigration). W tym samym rokuopublikował tłumaczenie Koranu i został mianowany drogmanem, czyli tłumaczem w ambasadzie francuskiej w Persji, gdzie otrzymał z rąk Mohammada Szaha Kadżara order Lwa i Słońca, najwyższe odznaczenie perskie. Po powrocie do Francji znacznie ulepszył swoje tłumaczenie Koranu, które poprawiał w kolejnych latach (1840, 1842 i 1852). Dzieło to, będące owocem jego skrupulatnej pracy, odniosło międzynarodowy sukces literacki i doczekało się aż pięćdzięsieciu wydań. Równie istotny jest jego wielki Słownik arabsko-francuski (Dictionnaire arabe-français) w dwóch tomach (1845-1860), który wyróżniał się nowatorskim podejściem, gdyż wszystkie dotychczasowe słowniki były francusko-arabskie. Co więcej, Kazimirski, jako jedyny, włączył do języka arabskiego literackiego słownictwo współczesne oraz pochodzące z różnych dialektów świata arabskiego. Słownik ten, zwany potocznie „Kazimirskim” cieszy się wyjątkową długowiecznością i pozostaje istotną publikacją w swojej dziedzinie.
Kariera we francuskiej dyplomacji
W 1851 r. Kazimirski rozpoczął pracę dyplomatyczną we francuskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych, gdzie jako tłumacz języków orientalnych został przydzielony do gabinetu ministra. Jego kariera nabrała rozmachu podczas wojny wschodniej przeciwko Rosji w 1853 r., gdy minister Aleksander Colonna-Walewski, nieślubny syn Napoleona i Marii Walewskiej, mianował go poufnym łącznikiem z Hotelem Lambert. Nastepnie odegrał on zasadniczą rolę w podpisaniu traktatu pokojowego między Persją a Anglią w 1857 r., za co został nagrodzony diamentową tabakierką od królowej Wiktorii. Francja nadała mu obywatelstwo w 1864 r. W 1857 r. został kawalerem, a w 1869 r. oficerem Orderu Legii Honorowej. Otrzymał także pruski Order Orła Czerwonego w 1858 r. Gościł licznych ambasadorów Bliskiego Wschodu i był osobistym tłumaczem Szacha Nasera ad-Dina Kadżara podczas jego wizyty we Francji w 1873 r. Mimo wszystko nigdy nie zapomniał o swojej ojczyźnie. Cenił go zarówno książę Adam Jerzy Czartoryski, jak i jego syn Władysław, dla którego pełnił funkcję doradcy do spraw zbiorów orientalnych w muzeum Czartoryskich, otwartym w 1878 r. w Krakowie.
Miłośnik literatury perskiej
Ostatnie dwadzieścia lat swojego życia Kazimirski poświęcił literaturze perskiej. W 1876 r. ukazał się jego polski przekład zbioru wierszy i opowiadań Saadiego, słynnego poety perskiego XIII wieku, Gulistan : to jest ogród różany.W tym samym roku opublikował francuskie tłumaczenie fragmentów dzieł nieznanego w Europie, poety perskiego, Menoutchehriego wraz ze Spécimen du Divan, co przyniosło mu duże uznanie. Choć nie udało mu się uzyskać w 1876 r. stanowiska profesora literatury perskiej w Collège de France, nie zniechęcił się i podwoił wysiłki aby ukończyć w 1883 r. swój trzeci słownik z rozmówkami francusko-perskimi: Dialogues français-persans. W 1886 r., na skutek presji ministerstwa, Kazimirski przeszedł na emeryturę. Przeczuwając swój rychły koniec, opublikował pożegnalną książkę Menoutchehri : poeta perski XI wieku, zawierającą ponad sto pięćdziesiąt stron poświęconych historii islamu i literatury perskiej.
Kazimirski pozostawił wyjątkowy wkład w orientalistyce zarówno dzięki swojej nietypowej drodze naukowej, jak i znaczącym publikacjom. Jego trwała spuścizna i dorobek naukowy nadal inspirują, potwierdzając jego wysoką rangę w orientalistyce polskiej i francuskiej.
Opublikowano w listopadzie 2024 r.
