Fryderyk Chopin (1810-1849)

Fryderyk Chopin – syn Francuza i Polki

Mikołaj Chopin, ojciec kompozytora opuścił swoją rodzinną Lotaryngię w 1787 roku, aby zamieszkać w Polsce, która stała się jego drugą ojczyzną. Poślubił Teklę Justynę Krzyżanowską, z którą miał czworo dzieci. Dom Chopinów był polski i patriotyczny. Fryderyk sam siebie uważał za Polaka i tak był postrzegany przez swoich współczesnych. Jednak jego związki z Francją były równie istotne. Spędził w niej połowę swojego życia, przyjaźnił się z wybitnymi artystami tworzącymi w Paryżu, Francja tworzyła klimat artystyczny i kulturalny, w którym powstała większość jego dzieł.

Fryderyk Chopin i Wielka Emigracja

Na jesieni 1830 roku Fryderyk opuścił Polskę, aby poznawać muzyczne życie Europy, kształcić się i dawać koncerty. W Wiedniu dowiedział się o wybuchu Powstania Listopadowego. Po kilku niezwykle smutnych i trudnych miesiącach ponownie ruszył w podróż, aby jesienią 1831 roku dotrzeć do Paryża, gdzie spotkał wielu rodaków. Po narodowej klęsce tysiące uchodźców szukało schronienia przed rosyjskimi represjami w najbardziej przyjaznym im kraju i mieście. Chopin poznał się blisko ze środowiskiem emigrantów związanych z Hôtel Lambert, przyjaźnił się z księciem Adamem Czartoryskim. Został członkiem Towarzystwa Literackiego Polskiego, brał udział w emigracyjnych zebraniach, grał na balach dobroczynnych, wspierał polskie instytucje. Środowisko emigrantów, podzielone ze względów politycznych i ekonomicznych, w jednym było zgodne – doceniało geniusz i urok osobisty Chopina, czuło dumę, że jest jednym z nich.

Chopin – kompozytor

Pierwszy publiczny koncert Fryderyka Chopina w Paryżu odbył się 25 lutego 1832 roku w sali koncertowej fabrykanta fortepianów Pleyela. Było to wydarzenie decydujące o jego paryskiej karierze, słuchała go wówczas cała elita Paryża. Wielu współczesnych z zachwytem wypowiadało się o jego fenomenie. Tak opisał go Heinrich Heine: Chopinowi przyznać trzeba geniusz, w zupełnym znaczeniu tego słowa; jest on nie tylko wirtuozem, ale i poetą, umie on uzmysłowić poezję, która wypełnia głębie jego duszy, jest poetą tonów i nic nie daje się porównać z rozkoszą, której doznajemy, kiedy, siedząc przy fortepianie, improwizuje. Nie jest on wtedy ani Polakiem, ani Francuzem, ani Niemcem, naówczas bowiem zdradza o wiele wyższe pochodzenie z krainy Mozarta, Rafaela, Goethego; prawdziwą jego ojczyzną jest królestwo poezji. („Revue et Gazette musicale de Paris”, 4 lutego 1838)

Chopin uczynił z fortepianu instrument o nieznanej dotąd skali brzmienia i wyrazu. Był jednym z największych improwizatorów w historii muzyki XIX wieku. Przez całe twórcze życie źrodłem istotnej inspiracji pozostała dla niego polska muzyka ludowa.

Śmierć kompozytora

Fryderyk Chopin zmarł w Paryżu 17 października 1849 roku. Msza żałobna została odprawiona w kościele św. Magdaleny, pochowano go na cmentarzu Père-Lachaise. Rzeźbę nagrobną wykonał Auguste Clésinger, mąż Solange, córki George Sand. Zgodnie z ostatnią wolą Chopina, serce kompozytora zostało przewiezione do Warszawy. W kościele św. Krzyża, na filarze, w którym zamurowano urnę, widnieje tablica pamiątkowa z cytatem z Ewangelii wg św. Mateusza (6, 21): Gdzie skarb twój, tam serce twoje.

Opublikowano w 2019 r. ostatnia aktualizacja 2022.